Platon’un “Mağara Alegorisi” tarihteki en bilinen felsefi kavramlardan biridir. Bu nedenle, çok sayıda film yapımcısının bu felsefeyi filmlerine dahil etmeye çalışmıştır. Peki Mağara Alegorisi Nedir?
Mağara Alegorisi nedir?
Platon’un mağara alegorisinde bir mağaraya zincirlenmiş üç insandan bahsedilir. Bu insanlar yalnızca mağara duvarını ve birbirlerini görebilirler. Doğuştan beri bu halde olan üç insan, duvarda mağara girişinden yansıyan gölgeleri ve yankı yapan sesleri duymaktadırlar. Yani gerçeklik, onlar için yalnızca gölgeler ve yankı seslerdir.
Derken bu insanlardan biri zincirini çözer ve kendini mağaranın dışına atar. Yoğun ışık yüzünden geçici körlük yaşadıktan sonra gözü alışarak aslında gördükleri şeylerin yalnızca birer gölgeden ve duydukları seslerin yalnızca yankılardan ibaret olduğunu anlar. Bir akarsu kenarına gidince sudaki yansımasını ve gölgesini görmesi ise her şeyi anlamasını sağlar.
Büyük bir hevesle mağaraya dönüp bu durumu anlattığı zaman ise arkadaşları tarafından deli olmakla suçlanır. Onları kurtarmak istediğinde zincirli iki insan onun gibi delirmek istemediklerini söyleyerek mağarada kalmayı sürdürürler. Hatta zincirlerinden kurtulmuş olana saldırmayı bile denerler. Ne kadar anlatırsa anlatsın zincire vurulmuş iki insan bu durumu anlayamaz ve hayatlarını orada sürmeye devam ederler.
Platon’un Mağara Alegorisi bize ne anlatıyor?
İnsanlık, kalabalık gruplar halinde yani toplum olarak yaşamaya başladığı günden beri belirli kurallar belirlemiş ve bu kurallar zaman içinde bazen genişlemiş, bazen daralmıştır. Farklı inançlara göre vahiy yoluyla yaratıcı tarafından gönderilen emirler, toplumsal kurallara eklenerek zaman içinde daha katı ya da daha rahat bir hale gelmiştir. Yani kurallar her zaman vardır.
Bu Mağara Alegorisini imgesel olarak çözümlersek, içinde yaşadıkları mağara – toplum mesajını veriyo. Mağarada zincirlenmiş insanlar – toplumun parçası olan bireyleri yani bizi anlatıyor. Zincir – toplumu kısıtlayan kurallar mesajını taşıyor. Mağara duvarına yansıyan gölgeler – toplum tarafından gerçek kabul edilenler.
Platon’un mağara alegorisi aslında bize ‘21. yüzyılda neden hala yüzlerce yıl önce yazılmış hikaye üzerine konuşuyorsunuz?’ diye bile soruyor. Belki de kendi yarattığımız mağarada kendimizi zincirledik ve gölgeler o kadar güzel ki ışığın peşine düşmek istemiyoruz…
