Gaspar Noédən “Vortex”: Bir Evdə İki Ayrı Həyat
Beyinleri yüreklerinden önce ayrışacak herkese…
Gaspar Noé, hər zaman tamaşaçını təəccübləndirməyi bacaran rejissorlardandır. “Vortex” filmi də onun sənətində yeni bir zirvədir. İkili pəncərə texnikası ilə çəkilən bu film, həm emosional gücü, həm də dərin metaforaları ilə diqqət çəkir. Gəlin bu əsəri detallı şəkildə araşdıraq.
Baş rollarda məşhur İtalyan rejissor Dario Argento, Fransız aktrisa Françoise Lebrun və aktyor Alex Lutz yer alır. Dario Argento, filmində yazıçı olan atanı canlandırır və bu, onun ilk baş roludur. Françoise Lebrun onun həyat yoldaşını, Alex Lutz isə onların oğlu Stéphane rolunu oynayır.
Film, tənqidçilər tərəfindən yüksək qiymətləndirilmiş və bir sıra mükafatlara layiq görülmüşdür. 2022-ci ildə Dublin Beynəlxalq Film Festivalında “Ən Yaxşı Film” mükafatını qazanmışdır. Eyni ildə San Sebastián Beynəlxalq Film Festivalında Zabaltegi-Tabakalera Mükafatına layiq görülmüşdür.
Evlilikdən Ayrılığa: İkili Pəncərənin Hekayəsi
Filmin açılışında tək pəncərəli səhnə ilə qarşılaşırıq. Bu hissə, evliliklərin başlanğıcda birgə qurulduğunu simvolizə edir. Lakin növbəti səhnədə iki pəncərəni görürük. Bu, kişi və qadın arasında çəkilən görünməz xətti, münasibətlərdəki uzaqlaşmanı simvolizə edir. Noé, bu texnika ilə tamaşaçını eyni vaxtda iki fərqli həyatın içərisinə çəkir. Bir pəncərədə qadının yalnızlığına, digər pəncərədə isə kişinin ürəksizliyinə şahid oluruq.
Filmin maraqlı cəhəti ondadır ki, baxdığınız 142 dəqiqəlik müddətdə əslində 284 dəqiqəlik bir hekayə izləmiş olursunuz. Çünki hər pəncərə, özündə fərqli bir həyatın hekayəsini daşıyır. Tamaşaçı kimi, gözləriniz eyni anda həm qadının, həm də kişinin dünyasını izləyir.
Ağıl və Ürəyin Toqquşması
Qadın ürəyi, kişi isə ağılı təmsil edir. Lakin qadının təkliyi onu həm mənəvi, həm də zehni olaraq məhv edir. Ağılı itirən qadın, münasibətlərində ağıl funksiyasını yerinə yetirən yoldaşı ilə də ünsiyyətini tamamilə itirir. Bu, kişinin də ürək çatışmazlığından həyatını itirməsi ilə nəticələnir. Filmin ən təsirli mesajlarından biri budur: birinin yoxluğu digərinin də sonunu gətirir.
Hadisələrin baş verdiyi ev, əslində bu cütlüyün yaddaşı kimi fəaliyyət göstərir. Evdəki əşyalar onların keçmiş həyatından ipucları verir. Divardakı köhnə şəkillər, rəflərdəki kitablar və istifadəsiz qalan əşyalar, tamaşaçını düşünməyə məcbur edir. Rejissor heç bir flashback və ya dialoq istifadə etmədən, yalnız əşyalar vasitəsilə keçmişin izlərini çatdırmağı bacarır.
Həyatın Qısalığı
Filmin sonunda evin yavaş-yavaş boşalması bu cütlüyün həyatının sonunu və unudulmasını simvolizə edir. Bu boşalma, həyatın müvəqqəti olduğunu və insan yaddaşının hər şeyə rəğmən silinə biləcəyini vurğulayır. Bu səhnə, filmin güclü emosional təsirinin kulminasiya nöqtəsidir.
Gaspar Noé, “Vortex” ilə tamaşaçıya həyatı fərqli bir prizmadan göstərir. Sevgi, yaddaş və insan münasibətləri haqqında düşündürən bu film, hər baxışda yeni mənalar kəşf etməyə imkan verir. Noénin sənəti, tamaşaçını yalnız hekayənin deyil, öz həyatının da dərinliklərinə baş vurmağa məcbur edir.
