BlogTarix

Bənövşəyi Rəng: Zənginlik və Nüfuzun Göstəricisi

Güc və statusa sahib olmaq tarixdə yaranmış bütün insan cəmiyyətləri üçün son dərəcə vacib idi. Çünki demək olar ki, hər bir dövrdə sosial həyatın dinamikası əsasən sosial statuslarla formalaşmışdır. Lakin bəşər tarixinin müxtəlif dövrlərində güc simvolu kimi çox maraqlı əşyalardan istifadə olunub. Bu əşyaların demək olar ki, hamısı insanların varlı və qüdrətli olduğunu göstərirdi. Budur ananasdan tutmuş əlyazmalara qədər tarix boyu güc göstəricisi kimi istifadə edilən maraqlı əşyalar…

Ananas

Ananas bu gün bir çox insan tərəfindən sevilən bir meyvədir. Ancaq keçmişdə adi bir meyvədən daha çoxu idi. Xüsusilə Britaniya cəmiyyətində sərvət və güc əlaməti kimi istifadə olunurdu.

1668-ci ildə İngiltərə və Fransa Saint Kits adlanan, ada üzərində mübahisə edirdilər. Buna görə də iki ölkə arasında görünən siyasi gərginlik var idi. İngiltərə kralı II. Çarlz  Fransızlar üzərində siyasi üstünlük əldə etmək üçün son dərəcə maraqlı bir meyvədən istifadə etmək qərarına gəlir.

II. Çarlz Fransa nümayəndəsinin dəvət olunduğu şam yeməyində metrələrcə uzunluğunda “ananas piramidası”nın hazırlanmasını istəyir. Çünki o dövrdə ananas çox nadir, qiymətli və bahalı meyvə idi…

Ananas piramidasının baş rol kimi istifadə edildiyi şam yeməyi İngiltərədə ananasın qısa zamanda güc simvoluna çevrilməsinə səbəb olur. Ananası sərvət və status simvolu kimi görən ingilislər bir ananas üçün minlərlə funt sterlinq ödəməyə razı idilər. Bu səbəbdən ananas sahibi olan ingilislər meyvəni istehlak etməkdənsə, xarab olana qədər nümayiş etdirməyə üstünlük verirdilər.

Hətta yüksək təbəqədən olan insanlar bəzən bu qiymətli meyvəni küçə gəzintilərində özləri ilə aparırdılar! Bununla belə, ananasın belə mühüm status simvoluna çevrilməsi yalnız “ananas oğurluğu ilə bağlı olan xüsusi bir oğurluq sahəsinin yaranmasına səbəb olmuşdur.

Parik

Parik min illərdir ki, müxtəlif cəmiyyətlərdə mühüm güc simvolu kimi istifadə olunur. Onun hazırlandığı material pariklərin dəyərini təyin edən ən mühüm amillərdən biri idi.

Məsələn, Qədim Misirdə cəmiyyətin ən yüksək təbəqəsində olan insanlar insan saçından hazırlanmış pariklər taxırdılar. Qədim Misirin alt təbəqəsində olan insanlar yalnız yundan və ya müxtəlif bitki liflərindən hazırlanmış pariklərdən istifadə edə bilərdilər. Pariklər, xüsusilə Avropada, qədim dövrlərdən yüz illər sonra da mühüm status simvolu kimi istifadə olunmağa davam etdi.

Parik min illərdir ki, müxtəlif cəmiyyətlərdə mühüm güc göstəricisi  kimi istifadə olunur. 

Əlyazmalar

Kitablar mətbəənin ixtirasına qədər olduqca nadir əşyalar idi. Buna görə də ən incə olanlar belə son dərəcə bahalı idi. Çünki mətbəə ixtirasına qədər kitablar uzun zəhmət nəticəsində əl ilə yazılırdı. Bu vəziyyət əlyazma kitablarının mühüm status simvoluna çevrilməsinə səbəb oldu…

Kitab kolleksiyasına və ya böyük əlyazma kitabxanasına sahib olmaq, çox yüksək sosial təbəqəyə aid olmaq demək idi. Çünki kitabxana, xüsusən 15-ci əsrdən əvvəl, yalnız həqiqətən varlıların sahib ola biləcəyi bir şey idi. Digər tərəfdən, əlyazmalar həm də sahibinin yüksək zəka və mədəniyyət səviyyəsinə malik olduğunu bildirirdi.

Şəkər

Bu gün bir çox mütəxəssis şəkərin insan sağlamlığına zərərli olduğuna görə az istifadə olunmalı qida olduğunu bildirir. Ancaq orta əsrlər Avropasında şəkərdən çürük dişlərə sahib olmaq xoşbəxt bir şey idi!

Şəkər orta əsrlərdə yüksək istehsal xərclərinə görə çox bahalı və nadir bir məhsul idi. Bu səbəbdən şəkərdən yalnız cəmiyyətin zəngin təbəqələri istifadə edə bilirdi.

Stolüstü oyunlar

Stolüstü oyunlar günümüzün ümumi əyləncə vasitələrindən biridir. Bununla belə, keçmiş zamanlarda əyləncə vasitəsi deyil, status simvolu idi. Qədim Misirdə stolüstü oyuna sahib olanlar varlı və dəyərli insanlar hesab olunurdu. İnsan nə qədər zəngin olarsa, onun sahib olduğu  oyun vəsaiti bir o qədər qiymətli olurdu. Bununla belə, bu əşyalar qədim zamanlarda kral ailələrinə verilə biləcək ən gözəl hədiyyələr arasında idi.

Bənövşəyi rəng

Bənövşəyi rəng qədim zamanlardan zənginliyin, nüfuzun və gücün ən mühüm göstəricilərindən biri hesab olunur. Bu səbəbdən müasir dövrə qədər mühüm status simvolu kimi istifadə edilmişdir.

Finikiyalılar tərəfindən dəniz ilbizindən əldə edilən bənövşəyi rəng dayanıqlı olduğu, parçadan asanlıqla çıxmadığı və günəşə çıxdığı zaman parlaqlıq qzandığı üçün çox məşhur idi. Ancaq 1 qram bənövşəyi boya əldə etmək üçün on minlərlə ilbiz israf edildi və çoxlu qızıl xərcləndi.

Bu səbəbdən bənövşəyi rəngdən hərkəs istifadə edə bilmirdi. Hətta Qədim Romada bənövşəyi rəngdən kimin istifadə edə biləcəyini tənzimləyən qanunlar var idi! Bənövşəyi rəng 19-cu əsrdə sintetik olaraq istehsal olunana qədər status simvolu hesab olunurdu

Reşat Baynazarli

Salam Dünya! Sizi burada görməkdən çox məmnunam. Bloqumda şəxsi təcrübələrimi, maraqlı məlumatları və həyatımın rəngarəng anlarını sizinlə paylaşmaqdan zövq alıram. Hər yazıda yeni bir dünya kəşf edəcəyinizə əmin olun!

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu